Sinh năm 1983, tốt nghiệp khoa Tiếng Anh sư phạm tại Trường ĐHNN, ĐHQG HN với tấm bằng cận giỏi, Phương là một trong số những sinh viên ít ỏi nhận được học bổng AusAid bao gồm học bổng phát triển Úc ADS và học bổng lãnh đạo ALA. Hotcourses Việt Nam đã có một cuộc trò chuyện với Phương để nghe bạn chia sẻ những kinh nghiệm giành học bổng của mình. Hi vọng những kinh nghiệm của Phương sẽ giúp ích cho các bạn chinh phục được học bổng danh giá của chính phủ Úc trong kỳ này.
Chào Phương, chúc mừng bạn đã giành được học bổng AusAid của chính phủ Úc. Hotcourses được biết học bổng AusAid dành ưu tiên cho những ứng viên trong lĩnh vực phát triển và hoạt động cộng đồng. Vậy bạn có thể cho biết bạn đã tham gia những hoạt động nào trước khi đăng ký học bổng?
Trong thời gian học ở trường đại học mình đã tham gia một số hoạt động tình nguyện như Tiếp sức mùa thi, Tình nguyện tại Seagames 22. Sau khi tốt nghiệp mình đã trải qua nhiều nghề khác nhau trong hai năm đầu sau khi ra trường như nhân viên sales, marketing, giáo viên đại học, thư ký, giáo viên THPT vì mình không muốn theo nghề dạy học và cũng không biết mình hợp với nghề gì (đây cũng là vấn đề chung của nhưng người học sư phạm ngoại ngữ nhưng không muốn theo nghề). Sau đó mình làm việc cho trường Trung cấp Kinh tế Du lịch Hoa Sữa, chuyên dạy nghề nhà hàng khách sạn cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Đây cũng là bước đệm để mình được học hỏi, phát triển kinh nghiệm làm việc với những người có hoàn cảnh khó khăn. Sau hai năm làm việc ở Trường Hoa Sữa mình được tuyển vào tổ chức Hagar International chuyên hỗ trợ phụ nữ là nạn nhân của bạo hành gia đình, nạn buôn ban người hoặc những hoàn cảnh đặc biệt khó khăn khác. Được làm việc cho tổ chức Hagar mình học được rất nhiều kiến thức mới, được gặp nhiều người làm về lĩnh vực phát triển và bước đầu mình đã nghĩ đến việc phải tìm một khóa học nào đó để củng cố thêm kiến thức phục vụ cho công tác phát triển – nghề nghiệp mà mình quyết định sẽ chọn lựa và theo đuổi lâu dài.
Một buổi giao lưu với bạn bè quốc tế
Bạn biết đến học bổng ADS và ALA như thế nào? Điều gì đã khiến cho bạn quyết tâm đi du học khi đang thành công và thăng tiến ở tổ chức quốc tế Hagar?
Sau khi làm việc tại Hagar hơn một năm mình cũng đạt được một số thành công nhất định từ việc học được thêm nhiều kiến thức mới, gặp nhiều người bạn giàu kinh nghiệm làm việc và kinh nghiệm sống, hay như việc được thăng chức làm Team leader phụ trách một chương trình của tổ chức. Tuy nhiên, mình cảm thấy nếu cuộc sống cứ tiếp tục đều đặn và suôn sẻ như thế sẽ rất tẻ nhạt. Ngoài ra, mình là muốn sống và làm việc theo những gì mình đam mê. “Bạn chỉ sống một lần duy nhất trong đời”, nhưng phần đa mọi người trong gia đình và xã hội Việt Nam thì lại kỳ vọng thanh niên sau khi đến một độ tuổi nhất định thì phải lấy chồng/vợ, có con... Những điều này khiến mình cảm thấy ngột ngạt và muốn bứt phá khỏi chiếc lồng vô hình này. Khát khao muốn thay đổi đã thôi thúc mình quyết định tìm học bổng đi du học vì mình nghĩ đây là cách thay đổi bền vững, an toàn nhất với điều kiện của mình: vừa được đi học vừa được khám phá những điều mới mẻ, lại không phải lo lắng về chi phí du học đắt đỏ.
Bạn có thể khái quát một chút về quá trình chuẩn bị kinh nghiệm hoạt động xã hội để có thể săn được học bổng ADS. Bạn có lời khuyên nào cho quá trình thi lấy bằng IELTS?
Để được học bổng ADS, bạn cần phải có kinh nghiệm trong lĩnh vực phát triển (điều này có thể phù hợp hơn với những người làm trong NGO vì tiêu chí lựa chọn của các tổ chức nhà nước sẽ khác). Vì thế, nếu bạn đang làm trong khối tư nhân, bạn cần có ít nhất hai năm kinh nghiệm làm việc tại các tổ chức quốc tế, phi chính phủ, từ thiện, phát triển cộng đồng… Bạn cũng nên tham gia làm tình nguyện viên phục vụ cộng đồng và xin được chứng nhận tình nguyện viên, như vậy hồ sơ của bạn sẽ tốt hơn và phù hợp với nhiều học bổng phát triển khác bên cạnh ADS (Như ALA chẳng hạn).
Tiếng Anh cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình xin học bổng. Những bạn làm trong khối tư nhân (NGOs, các tổ chức từ thiện…) cần đạt trình độ IELTS 6.5 trở lên (mặc dù ADS không yêu cầu chứng chỉ IELTS trước khi được chọn nhưng vì khối tư nhân khá cạnh tranh và các ứng viên thường có trình độ Tiếng Anh tốt nên những người có khả năng giao tiếp và có điểm tốt hơn sẽ giành lợi thế nhiều hơn). Bạn có thể đến các trung tâm Tiếng Anh có uy tín, có người nước ngoài dạy và trả lương cao (British Council, ACET), hay những trung tâm vừa tầm như Summit ở Hoàng Cầu. Giáo viên người Việt nhưng rất nhiệt tình, chất lượng rất đảm bảo, hiệu quả. Mặc dù mình đã tốt nghiệp cử nhân ngành tiếng Anh nhưng mình vẫn đi học một khóa Intensive trong hai tháng và giành được 8.0 IELTS overall. Đây cũng chính là một lợi thế giúp mình được trao cả học bổng ADS và ALA. Còn những bạn học tiếng Anh chưa tốt (trình độ dưới 4.5 IELTS) thì nên dành 6 tháng đến 1 năm đi học thêm các kỹ năng làm bài thi IELTS.
Về quá trình xin học bổng, bạn đã tiến hành các bước chuẩn bị bài luận cá nhân, giấy tờ liên quan và xin giới thiệu như thế nào?
Nếu bạn đã đáp ứng các điều kiện cần và đủ, hãy sẵn sàng để làm hồ sơ học bổng ADS ngay khi website của AusAid chính thức mở cho đợt học bổng mới. Bạn nên chủ động trả lời tất cả câu hỏi với nội dung nhất quán, kết dính đồng thời cần tránh sự lặp lại ngôn ngữ, ý tưởng. Vì ADS là học bổng phát triển nên những cống hiến của bạn với cộng đồng và lĩnh vực phát triển cần phải được nêu bật với những minh chứng rõ ràng, cụ thể, thuyết phục. Có hàng ngàn người trong cả khối nhà nước, tư nhân nộp hồ sơ học bổng ADS mỗi năm vì làm nổi bật mình trong tất cả các mục về kinh nghiệm làm việc cũng như trong phần trả lời các câu hỏi sẽ giúp hồ sơ của bạn cạnh tranh hơn. Sau khi hoàn thành bản thảo cho hồ sơ của mình, bạn hãy nhờ một người đã từng đạt được học bổng (ADS là tốt nhất, nếu không học bổng nào đó cũng được) sửa hồ sơ cho bạn. Nếu cẩn thận, bạn có thể nhờ thêm một người nói tiếng Anh bản xứ (có khả năng viết tốt) sửa lại giúp bạn một lần nữa. Theo kinh nghiệm của mình, ngay từ khi nhen nhóm ý định tìm bất kỳ một loại học bổng nào, bạn nên tìm cho mình một tiền bối từng đạt được học bổng (cùng là học bổng mà bạn đang tìm kiếm là tốt nhất) để chỉ dẫn, chia sẻ kinh nghiệm với bạn. Vì việc viết hồ sơ học bổng là rất quan trọng nên bạn cần bắt đầu ngay khi Website học bổng mở cho đợt mới. Hãy viết đi viết lại cho thật chau chuốt, đến khi bạn thấy hài lòng thì thôi.
Để được vào vòng short-list, ngoài phần điền hồ sơ tốt, bạn cần có thư giới thiệu tốt từ tổ chức mình đã hoặc đang làm việc và từ thầy cô giảng dạy trực tiếp bạn tại trường đại học. Hãy mạnh dạn xin thư giới thiệu. Bạn sẽ phải tự soạn thư giới thiệu cho mình vì đa phần sếp, thầy cô đều rất bận nên họ sẽ không viết cho bạn. Tuy nhiên, nếu bạn có thể thuyết phục được sếp tự tay viết thư giới thiệu cho mình, mình tin rằng nó sẽ có ngôn ngữ rất tự nhiên và thuyết phục.
Cuối cùng, để có thể thành công trong việc xin học bổng, bạn cần có một chiến lược rất rõ ràng khi nào thì phải hoàn thành cái gì. Hãy lập một danh sách những việc cần làm, những giấy tờ cần chuẩn bị ngay khi bạn nhen nhóm ý định tìm học bổng. Một chiến lược tìm học bổng tốt, lòng quyết tâm và thực lực của mình – tất cả điều đó (cộng với sự may mắn) sẽ giúp bạn đạt được mục tiêu giành học bổng ADS hay một học bổng nào khác!
Theo Phương, điều gì khiến cho đơn xin học bổng của bạn nổi bật so với những ứng viên khác? Để xin học bổng thành công cần có những yếu tố nào?
Những người được học bổng ADS đều là những người nổi bật trong lĩnh vực của họ vì thế mình không dám chắc là mình nổi bật hơn hẳn những bạn được học bổng khác. Tuy nhiên, mình là một trong số ít người làm NGO được học bổng ALA năm 2013 (trong kỳ một này mình là người duy nhất trong 15 người làm khối tư nhân còn lại họ đều làm cho các bộ hoặc một số trường đại học của nhà nước, còn năm người của kỳ 2 thì mình không biết J). Về hồ sơ viết thì mình đã chia sẻ ở trên. Mình nghĩ lợi thế của mình là phần phỏng vấn ở vòng 2. Trong quá trình chuẩn bị đi phỏng vấn, mình tự nghĩ ra trước các câu hỏi rồi liệt kê các ý mình sẽ trả lời. Sau đó mình có một buổi tập trước với cô bạn người Úc (cô đã đóng góp cho mình một hai ý rất sắc sảo). Ngoài ra, tập luyện trước giúp mình tự tin và tự nhiên trong khi phỏng vấn thật. Một điều mình thấy mình làm tốt trong buổi phỏng vấn là mình luôn đưa ra những ví dụ cụ thể về kinh nghiệm, kỹ năng và thành tựu của mình trong công việc và luôn liên hệ mở rộng sang nhưng vấn đề vĩ mô hơn để làm nổi bật tác động do công việc của mình và tổ chức mình làm việc mang lại cho cộng đồng, cho Việt Nam. Có một điểm trong buổi phỏng vấn của mình (theo mình) đã thu hút được tất cả ba vị giám khảo là việc mình nói về diễn đàn Gender talk (bàn về giới) do mình và cô bạn người Úc đã đồng sáng lập và tổ chức. Ba vị giám khảo tỏ ra khá hứng thú và dành 10 phút (trong tổng số 30 phút) để hỏi mình xoay quanh thông tin này (đây là chi tiết khá ngẫu hứng trong buổi phỏng vấn và mình cũng không hề chuẩn bị cho việc này trước đó).